Endometriozis Nedir?

Op. Dr. Cevahir Tekcan
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı

Her ay, kadınlar adet kanamasıyla birlikte o ay gebeliğe hazırlanan rahim duvarını, yani endometriumu, dışarı atarlar. Bu dokunun rahim dışındaki herhangi bir yere yerleşmesine endometriozis denir. Endometriozis en sık yumurtalıklara, tüplere ve pelvis dediğimiz yapıyı kaplayan zarın yüzeyine yerleşir.

Endometrium her ay kanadığı gibi, endometriozis odakları da her ay kanar. Eğer yumurtalıklara yerleşir ve burada kanama yaparsa, zamanla yumurtalık dokusunda kist oluşabilir. Bu kistlere “çikolata kistleri” denir. Eğer tüplere ya da karın zarına yerleşir ve burada kanama meydana gelirse, kanın yol açtığı irritasyona bağlı olarak yara dokusu ve ardından “adezyon” denilen karın içi yapışıklıklar oluşabilir.

Endometriozisin en sık görülen belirtisi pelvik ağrıdır. Genellikle hastalar, ikinci derece ağrılı adet olarak bilinen ağrılarla başvururlar. Bu tür hastalarda adet süresince devam eden ağrılar bulunur ve bu ağrıların şiddeti aylar geçtikçe artar. Ayrıca cinsel ilişki sırasında ağrı da endometriozisin bir belirtisidir. Hastaların en fazla endişe duyduğu diğer bir belirti ise kısırlığa yol açmasıdır. Endometriozis hem yumurtlamayı, hem yumurta kalitesini, hem de tüplerden geçişi ve döllenmiş yumurtanın rahme yerleşmesini bozarak kısırlığa neden olabilir. Ancak her endometriozis hastasında kısırlık olacak diye bir kural yoktur. Bu nedenle, bir hasta “çocuğum olmuyor” şikayetiyle başvurduğunda, endometriozis mutlaka akla getirilmelidir.

Endometriozisin tedavisinde, belirtilere yönelik tedavi yapılmalıdır. Tedavi yöntemleri ilaç veya cerrahi tedavi olarak ikiye ayrılır. İlaç tedavisinde amaç, kanamayı durdurmak suretiyle endometriozis odaklarının gerilemesini sağlamaktır. Kanamanın durduğu iki fizyolojik durum gebelik ve menopozdur. İlaçlarla hedeflenen, yalancı gebelik veya yalancı menopoz oluşturmaktır.

Diğer tedavi yöntemi ise cerrahi tedavidir. Bu, açık veya laparoskopik operasyonlarla yapılabilir. Tedavi yaklaşımımız hastanın yaşı ve çocuk sahibi olma durumuna göre değişir. Eğer hastada ciddi pelvik ağrı ya da cinsel ilişki sırasında ağrı varsa, endometriozis odaklarının ya da varsa çikolata kistinin çıkartılması gereklidir. Eğer hasta çocuğu olmayan biri ise, profilaktik (koruyucu) cerrahi tedavi uygulanmalıdır. Bu, hastanın yumurta kapasitesine zarar vermemek adına önemlidir.

Kısırlık şikayetiyle başvuran hastalarda ise over rezervi değerlendirilmelidir. Eğer yumurta rezervi düşükse ve endometriozis odakları küçükse, tüp bebek tedavisi önerilebilir. Büyük endometriozis odakları olan hastalarda ise cerrahi tedavi gerekli olabilir. Bu durumda kistin boşaltılması veya kapsülünün çıkarılması şeklinde müdahale yapılmalıdır. Cerrahi tedavi sonrası, hastanın yaşı da uygunsa, 6 ay çocuk tedavisi beklenmelidir. Çünkü cerrahi tedavi sonrası hastaların %40’ı kendiliğinden hamile kalmaktadır.

Op. Dr. Cevahir Tekcan

Op. Dr. Cevahir Tekcan

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı

Kadın hastalıkları ve doğum uzmanlık eğitimini 2014 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalında tamamladıktan sonra İzmir’de Gaziemir Nevvar Salih İşgören Devlet Hastanesinde uzman hekimlik yaptı.

2022 yılından itibaren kendi özel kliniğinde çalışmalarına devam etmektedir.

Mesleki ilgi alanları üreme endokrinolojisi, tüp bebek, infertilite, gebelik takibi, doğum, vajinal ve genital lazer tedavileri, histeroskopik cerrahi üzerinedir.