Koanal Atrazi Hakkında Merak Edilenler

Doç. Dr. Serap Şahin Önder
Kulak Burun Boğaz Uzmanı

Gırtlak kanseri nedir?

Burun delikleri normalde geniz bölgesine, yani burun arkasına doğru açılır. Ancak koanal atrezide bu açıklık oluşmaz; burun deliklerinin arkası tamamen kemik ya da mukoza ile kapalıdır ve genizle bağlantı sağlanamaz. Bu durum, “koanal atrezi” olarak adlandırılır.

Koanal Atrazi Nasıl Teşhis Edilir?

Koanal atrezi tanısında en önemli adım, detaylı bir kulak burun boğaz muayenesidir. Flexible endoskopik muayene sırasında, burun içerisinden geniz bölgesine ulaşamıyorsak ve bir tıkanıklık tespit ediliyorsa, bu durum koanal atreziyi işaret eder. Kesin tanı ise tomografi ile konulabilir. Yenidoğan bebeklerde ise doğum sonrası hekim tarafından burna yerleştirilen bir sondanın ilerletilememesi, koanal atrezi şüphesi uyandırır ve bu durum ileri incelemelerle teyit edilebilir.

Koanal Atrazi Neden Olur?

Koanal atrezi, doğuştan gelen bir durumdur ve kesin bir nedeni bilinmemektedir. Gebelik sırasında kullanılan ilaçlar veya geçirilen enfeksiyonlar gibi faktörlerin bu duruma yol açtığına dair net bir kanıt yoktur. Ancak bazı genetik veya sistemik sendromlarla birlikte görülebilir. Hastada mevcut olan ek hastalıklar, koanal atrezi ile ilişkili olma ihtimalini artırabilir ve bu tür durumlarda daha sık karşılaşılabilir.

Koanal Atrazi Belirtileri Nelerdir?

Koanal atrezinin belirtileri, durumun tek veya çift taraflı olmasına göre değişiklik gösterir. Tek taraflı koanal atrezi durumunda, bebek diğer burun deliğinden nefes alabildiği için genellikle ciddi bir solunum sıkıntısı yaşanmaz. Bu tür vakalarda, en sık karşılaşılan belirti sürekli olarak tek taraflı sarı burun akıntısıdır. Solunum fonksiyonu diğer burun deliği sayesinde sürdürülebilir.

Çift taraflı koanal atrezi ise ciddi bir durumdur. Her iki burun deliği de geniz bölgesine açılamadığı için yenidoğan bebek nefes alamaz. Yenidoğanlar ağızdan solunum yapmayı bilmediğinden, çift taraflı koanal atrezi hayati bir tehlike oluşturur. Bu durumda, doğumdan hemen sonra bebek solunum sıkıntısı yaşar, yoğun bakıma alınır ve entübe edilmesi gerekir. Cerrahi müdahale olmaksızın, genellikle mekanik solunum cihazından çıkarılamaz. Çift taraflı koanal atrezi, hızlı ve acil cerrahi müdahaleyi gerektiren bir durumdur.

Koanal Atrazi Tedavisi Var mı?

Koanal atrezi, cerrahi olarak tedavi edilebilen bir hastalıktır. Tedavi sürecinde kullanılan yöntem ameliyattır ve bu müdahale ile burun deliklerinin geniz bölgesine açılmasını sağlarız.

Çift taraflı koanal atrezi, acil bir durumdur. Yenidoğan bebek nefes alamadığı için, mümkün olan en kısa sürede ameliyat yapılması gereklidir. Bu operasyon, bebeğin solunum sıkıntısını gidermeyi amaçlar ve yaşamını sürdürmesi için hayati önem taşır.

Tek taraflı koanal atrezi durumunda ise, genellikle acil müdahale gerekmez. Çocuğun büyümesine ve en azından okul çağına kadar gelmesine izin verilir. Bu süreçte, en sık görülen şikâyet tek taraflı sürekli sarı burun akıntısıdır.

Okul çağına ulaşıldığında, özellikle çocuğun sosyal hayatını etkileyebilecek durumların, örneğin akran zorbalığının önüne geçmek amacıyla ameliyat önerilir. Bu yaklaşım, çocuğun hem sağlık hem de psikososyal açıdan daha rahat bir yaşam sürmesine yardımcı olur.

Koanal Atrazi Cerrahisi Nasıl Yapılır?

Koanal atrezi cerrahisi, özel bir uzmanlık gerektiren ve genellikle endoskopik yöntemle yapılan bir işlemdir. Bu yöntem sayesinde dışarıdan herhangi bir kesi yapılmadan müdahale edilir.

Ameliyat sırasında, endoskop kullanılarak bebeğin burun içine girilir ve geniz bölgesindeki tıkanıklığa neden olan kemik ve membranöz yapı dikkatlice çıkarılır. Bu işlem sırasında hedef, burun deliklerinin geniz bölgesine açılmasını sağlamaktır.

Cerrahi müdahaleden sonra, burun açıklığını korumak için bir stent yerleştirilir. Bu stentler hastanın durumuna bağlı olarak genellikle 2 ila 4 hafta boyunca burunda kalır. Süre tamamlandığında stentler çıkarılır ve bebek normal nefes alarak günlük yaşamına dönebilir.

Bu işlem, doğru şekilde yapıldığında başarılı ve uzun süreli sonuçlar sağlar. Ameliyat sonrasında düzenli kontrollerle iyileşme süreci yakından takip edilir.

Ameliyat Sonrası İyileşme Nasıldır?

Koanal atrezi cerrahisinden sonra buruna yerleştirilen stent sayesinde hasta burnundan nefes almaya başlar. Bu, özellikle çift taraflı koanal atreziye sahip yenidoğanlarda çok önemlidir, çünkü solunum cihazından çıkarılarak yoğun bakımdan taburcu edilmeleri mümkün hale gelir.

Stentlerin çıkarılması, ameliyatın bir sonraki adımıdır. Bu işlem için hasta tekrar ameliyathaneye alınır ve genel anestezi altında stentler çıkarılır. Ancak iyileşme süreci burada sona ermez; ameliyat sonrası süreç dikkatli bir takip gerektirir.

Ameliyat bölgesinde daralma riski bulunur. Bu nedenle stentlerin çıkarılmasından genellikle 15 gün ila 1 ay sonra, hasta genel anestezi altında endoskopik muayeneye alınır. Eğer daralma tespit edilirse, bu bölge balon yöntemiyle genişletilebilir.

Koanal atrezi cerrahisi sonrası iyileşme süreci biraz zahmetli olabilir, ancak sonuçları oldukça olumludur. Nihayetinde çocuk, sağlıklı bir şekilde nefes alarak yaşamına devam eder ve normal bir birey olarak büyür.

Koanal Atrazi Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Koanal atrezi, yenidoğan döneminde mutlaka tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Tedavi edilmediği takdirde hasta nefes alamaz ve solunum cihazından bağımsız bir şekilde yaşamını sürdüremez. Bu durumda trakeostomi açılması gerekebilir. Bu nedenle çift taraflı koanal atrezilerde tedavi acil bir zorunluluktur.

Tek taraflı koanal atrezide ise durum daha farklıdır. Çocuğun genellikle okul çağına kadar beklenir ve cerrahi tedavi bu dönemde uygulanır. Tedavi edilmezse, sürekli sarı renkli burun akıntısı ve burun tıkanıklığı gibi şikayetler ortaya çıkar. Bu durumda hastanın bir burun deliği tamamen işlevsiz hale gelir ve diğer burun deliği ile idare etmek zorunda kalır. Bu durum hayati bir risk oluşturmasa da yaşam kalitesini ciddi ölçüde düşürür.

Özetle, çift taraflı koanal atrezi yaşamı tehdit eden bir durumdur ve acil müdahale gerektirirken, tek taraflı koanal atrezi daha çok hayat kalitesini etkiler ve genellikle okul öncesi dönemde tedavi edilir.

Koanal Atrazisi Olan Bir Çocuk Normal Bir Hayat Sürebilir mi?

Koanal atreziye sahip çocuklar, doğru cerrahi tedavi sonrasında tamamen normal bir yaşam sürebilirler. Ameliyatla birlikte burun anatomisi düzeltilerek, hastalar burunlarından rahatça nefes alabilir hale gelir. Bu sayede günlük yaşamlarında herhangi bir kısıtlama olmaksızın sağlıklı bireyler olarak hayatlarına devam edebilirler.

İster tek taraflı ister çift taraflı koanal atrezi olsun, cerrahi tedavi sonrası hastalar, burun işlevlerini normal şekilde geri kazanır. Ameliyat sonrası bakım ve takip süreci dikkatle yürütüldüğünde, yaşam kalitelerinde herhangi bir olumsuzluk yaşanmaz. Cerrahi müdahale sayesinde çocuklar, diğer yaşıtları gibi sağlıklı bir şekilde büyür ve gelişirler.

Doç. Dr. Serap Şahin Önder

Doç. Dr. Serap Şahin Önder

Kulak Burun Boğaz Uzmanı

2003 yılında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne girmeye hak kazandı. 2010 yılında mezun olduktan sonra aynı yıl tıpta uzmanlık sınavını (TUS) kazanarak Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi KBB Kliniği’nde asistanlık eğitimine başladı.

2015 yılında KBB Hastalıkları ve Baş Boyun Cerrahisi (KBB-BBC) uzmanı oldu. Devlet hizmet yükümlülüğü kurası (mecburi hizmet) kapsamında Amasya Suluova Devlet Hastanesi’nde 6 ay görev yaptı. Ardından 2016 yılında Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi KBB Kliniği’nde çalışmaya başladı.

Özellikle;

  • Çocuk KBB hastalıkları,
  • Hava yolu hastalıkları ve cerrahisi,
  • Tükrük artışı ve ağızdan akması (siyalore) tedavisi,
  • Rinoplasti,
  • Septoplasti,
  • Botilinium toksin uygulamaları,
  • Alerjik rinit tedavisi
  • Sinüzit tedavisi,
  • Burun tıkanıklığı tedavisi,
  • Baş boyun kitleleri tedavisi

özel ilgi alanlarıdır. Bu alanlarda birçok cerrahi tecrübesi ve ulusal, uluslararası yayınları bulunmaktadır.