Ses İnceltme Ameliyatı
Prof. Dr. İsmail Koçak
Kulak Burun Boğaz Uzmanı
Kalın Ses Ne Demektir?
Sesin kalınlık problemi erkeklerde ve kadınlarda farklılık gösterir. Kadınlarda sesin erkeksi çıkması, sesin kalın olarak algılanması durumudur. Erkeklerde ise sesin erkek gibi çıkmaması ya da ince çıkması söz konusudur. Dolayısıyla, kadınlarda erkeksi bir ses, erkeklerde de erkeksi olmayan bir ses, sesin kalınlık problemidir.
Erkeklerdeki erkeksiz sesin oluşumu, puberte yani ergenlik dönemine denk gelir. Bu dönemde vücudun ürettiği testosteron hormonu, gırtlakta yapısal değişikliklere yol açar. Bu değişiklikler, gırtlağın büyümesine, kıkırdakların gelişmesine, ses tellerinin kalınlaşmasına ve uzamasına neden olur. Kalınlaşma ve uzama süreci oldukça hızlıdır ve sesin 1 oktav kadar kalınlaşmasına yol açabilir.
Bir erkek sesinin kalınlaşması, gırtlağın büyümesi demektir. Ses teli bir frekans ve titreşim üretir. Eğer bu titreşim hızı saniyede 120, 110 veya 130 civarındaysa, ses erkeksi bir tonda algılanır. Ancak frekans yüksek olursa, ses kadınsılaşmaya başlar. Kadınsı bir tonda oluşabilmesi için bu titreşimin 180 Hz’in üzerinde olması gerekir, bu durum erkeklerde istenmeyen bir durumdur. Erkeklerde hedef, sesi her zaman erkeksi tonlarda tutmaktır.
Bunu genelde iki şekilde gerçekleştirmek mümkündür: Birincisi, hormonal tedaviler ve ses egzersizleridir. İkincisi, eğer bunlar fayda sağlamıyorsa, cerrahi tedavilerdir. Bazı kişiler seslerini taklitlerle kalınlaştırabilir ve daha derin, daha koyu bir ton elde edebilirler. Akciğer hacmini genişleterek, gırtlağı aşağıya düşürerek ve ağız-boğaz bölgesini genişleterek daha kalın ve koyu tonlar kullanmak mümkündür. Ancak, problemi olan kişilerde bu tonları elde etmek zordur.
Özellikle iki durum vardır:
- Birincisi, yapısal olarak ses telleri ince ve küçük olan kişiler;
- İkincisi ise travmalar veya hastalıklar nedeniyle ses telleri incelen ya da kısalan kişilerdir.
Bu durumlar tedavi gerektirir.
Ses İnceltme Ameliyatı Nedir?
Ses inceltme ameliyatları genellikle iki tür anestezi altında gerçekleştirilir. Bunlardan biri, lokal anestezi ile yapılan ses dinlendirme işlemleridir. Diğeri ise genel anestezi altında yapılan uygulamalardır. Hafif bir ses inceltme ihtiyacı varsa, lokal anestezi tercih edilebilir; ancak aşırı derecede yüksek frekanslarda bir incelme gerekiyorsa, genel anestezi altında gerçekleştirmek daha uygundur.
Ses inceltme ameliyatlarında anestezi türü, uygulanacak tekniğin gerilme miktarını da belirler. Bu ameliyatların sonuçları genellikle zamanla değişiklik gösterir. Germe ameliyatlarında, başlangıçta aşırı bir germe yapılır ve ses normalden beklenenden daha ince çıkar. Ancak zamanla ses tellerinin gevşediğini düşünürsek, ses kalınlaşmaya başlayacaktır ve yaklaşık 6 ay ile 1 yıl içinde ses oturmaya başlar. Dolayısıyla gerçek sonuçlar, 6 ay ile 1 yıl sonrasında ortaya çıkar.
Lazer glottoplasti tekniğinde, ses ilk birkaç hafta hiç çıkmaz, ardından yavaş yavaş çıkmaya başlar. İkinci aydan sonra ses oluşmaya başlar, fakat her geçen gün incelmeye devam eder ve ses 1 yılın sonunda tamamen ince, daha oturmuş bir ton alır.
Hiyodoplasti ameliyatında ise sonuç hemen elde edilir. Hiyodoplasti tek başına yapılan bir ameliyat değildir; genellikle ya krikotiroid yaklaşımıyla ya da lazer glottoplasti ile birlikte uygulanmalıdır. Cinsiyet değişimi ameliyatları, Uzakdoğu’da yaygın olan prosedürlerdir ve bu konuda kendine özgü teknikler geliştirilmiştir.
Bu tekniklerden biri, Adem Elması alırken aynı zamanda sesin ön kısmında çıkartan bir ameliyat tekniğidir. Bu teknikte ses çok ince çıkar ve çocuksu bir ton oluşturur. Ancak ses telinin yapısı simetrik olarak alınamayacağı için, ses çatal, bozuk veya boğuk bir ton çıkabilir ve bu durum neredeyse hastalıklı bir ton oluşturur. Dolayısıyla, bu ameliyat tekniği yalnızca çok özel durumlarda uygulanabilir; özellikle uzun ses telleri ve büyük gırtlağı olan kişilerde hem aydınlanmayı sağlamak hem de ses telini kısaltmak amacıyla tercih edilir.
Sonuçları diğer tekniklere göre daha iyi değildir ve genellikle boyunda iz bırakmayan bir ameliyat olarak değerlendirilir; çünkü boyundaki kesiler estetik olarak dikilir. Ancak, bu dokunun izinin kaybolması yaklaşık 2-3 ay alır. Lazer ameliyatlarında dışarıda bir kesi yoktur ve ses telleri doğrudan müdahale ile değiştirilir. Dolayısıyla dışarıdan bir görüntü değişikliği oluşmaz.
Ses inceltme işlemleri sadece kadınlar için değil, bazen kalın sesli erkekler için de gereklidir. Sert ve kaba ses tonuna sahip erkekler, seslerinin daha yumuşak, feminim ve dinlenebilir olmasını sağlamak amacıyla bu ameliyatlara ihtiyaç duyabilirler. Bu tür durumlarda kısmi tiroplasti tip 4 ameliyatı yapılır, böylece kişinin sesi daha güzel ve daha renkli bir ton alabilir.
Ses İnceltme Ameliyatı Kimlere Uygulanır?
Ses inceltme cerrahisine ihtiyaç duyan üç ana grup bulunmaktadır. Bunlardan ilki, sesi kalın ve kaba olan erkeklerdir; bu grup daha yumuşak bir ses tonu elde etmek istemektedir. İkincisi, erkeksi bir tonu olan kadınlardır. Üçüncüsü ise cinsiyet değişimi geçiren bireylerdir, yani erkekten kadına transseksüel olan kişilerdir.
Bu cerrahi işlemler için temel olarak üç teknik vardır:
- Germe tekniği,
- İnceltme tekniği
- Hava yolunu değiştirme tekniği.
Ameliyatlar, tek başlarına ya da kombinasyon halinde uygulanabilir ve sonuçları oldukça başarılıdır. Kadınsı bir ton elde etmek için sesin frekansının 180 Hz’nin üzerinde olması gerekmektedir. Teknikler, bu frekansı sağlamak ve kadınsı bir tını elde etmek amacıyla çalışmaktadır.
Bazen tek bir ameliyat yeterli olmayabilir. Dünyada en çok kullanılan ameliyat germe ameliyatıdır. Bu tür ameliyatlar zamanla bir miktar gevşemeye neden olabilse de, sonuçları %70 civarında başarılıdır.
Lazer inceltme ameliyatlarının sonuçları oldukça iyidir ve ayrıca sese bir tını kazandırır. Bu nedenle, kombin ameliyatlar arasında en sık uygulanan tekniklerden biridir. Hava yolunu değiştiren hiyodoplastik ameliyatlar ise nadiren uygulanmakta, ancak özel durumlarda tercih edilmektedir.
Prof. Dr. İsmail Koçak
Kulak Burun Boğaz Uzmanı
Prof. Dr. İsmail Koçak, ses bozuklukları ve vokoloji konusunda uzmanlaşmış bir kulak burun boğaz (KBB) doktoru, biyomedikal mühendis ve homeopattır.
Aslen bir müzisyen olan Dr. Koçak, 1993 yılından beri ses tedavisi yapmaktadır. Çok yönlü geçmişi sayesinde profesyonel ses tedavisi ve vokal performans sanatları tıbbı alanında uzmanlaşmıştır. Bugüne kadar ses estetiği ve doku koruma alanında kullanılan üç önemli cerrahi tekniğin mucidi olmuştur. “Ses sihirbazı” olarak anılan Dr. Koçak, ülkesinin Eurovision ekiplerinin vokal sağlığıyla da ilgilenmektedir.