Ses Teli Felci Nedir?
Prof. Dr. İsmail Koçak
Kulak Burun Boğaz Uzmanı
Ses tellerinin ki temel hareketi vardır: açılma ve kapanma. Açılırken nefes almamızı, kapanırken ise ses çıkarmamızı ve yutkunmamızı sağlar. Ayrıca, sesi incelten bir gerilme fonksiyonu da bulunur. Bu üç fonksiyon; açılma, kapanma ve gerilme hareketleri, kaslar tarafından sağlanır.
Kasların hareketsiz kalması, genellikle sinirsel aktivitenin kesilmesi sonucu ortaya çıkar ve buna ses teli felci denir. Ses teli felci genellikle sağ, sol veya her iki tarafı etkileyebilir; bu durum problemin özelliğine bağlıdır. Ses tellerini hareket ettiren sinirler, Vagus adı verilen bir sinir tarafından taşınır. Bu sinir beyin sapından çıkar, kafa tabanına gelir, boyuna geçer ve burada en büyük damarımız olan aortun çevresinden dolanarak sol ses tellerine ulaşır. Sağ taraftaki sistem de benzer şekilde çalışır; ancak bu sefer göğüs kafesine girmeden sağ ses tellerine yönelir. Sinir boyunca meydana gelen herhangi bir sorun veya beyin sapıyla ilgili problemler ses tellerinin hareketsizliğine neden olur.
Bir istisna da göğüs kafesindeki, özellikle sol taraftaki aort çevresindeki problemler, siniri etkileyerek ses tellerinin felcine yol açabilir. Ses teli felci nadir görülen bir durumdur; özellikle göğüs kafesi ameliyatları, tiroid ameliyatları, bazı beyin tümörleri ve kafa tabanı tümörlerinde, şeker hastalığı ve bazı enfeksiyon hastalıklarında ses telleri etkilenip hareketsiz hale gelebilir.
Eğer ses telleri hareket edemezse, açılma ve kapanma kalitesi etkilenir. Örneğin, sol ses teli etkilendiyse, ses teli ne açılacak ne de kapanacaktır; bu durum sesin havalı veya güçsüz çıkmasına sebep olur.
Sesle ilgili başvuran kişilerin en büyük şikayeti, sesin çok güçsüz çıkmasıdır. Ses, tamamen nefesli veya kısmi güçte olabilir.
İki taraflı ses teli felci olduğunda, her iki ses teli de hareketsiz kalır ve bu solunum sıkıntısına yol açar. Ses kısıklığı ve solunum sıkıntısı arasında bir denge oluşur; ya nefes darlığı vardır ya da ses problemi. Bu durum, en ağır durumlardan biridir ve genellikle iki taraflı ses teli felçleri, beyin sapı problemleri veya tiroid cerrahisi sırasında görülür.
Ses teli felçlerinin bir türü, gerilme fonksiyonunun bozulması sonucu oluşur. Ses tellerinin gerilmesini sağlayan kasları innervate eden süperiör laringel sinir, Vagus sinirinin bir parçasıdır. Bu sinir etkilendiğinde, ses tellerinin gerilme fonksiyonu kaybolur. Gerilme fonksiyonu, sesin incelmesini sağlar; bu durum ise sesin monoton, tek düze, güçsüz ve zayıf olmasına neden olur. Sonuç olarak, kişi şarkı söyleyemez, yüksek tonlara çıkamaz ve sesinin şiddetini arttıramaz.
Ses teli felçlerinin tedavisi probleme göre değişir. Kısmi felçlerde ilaç tedavileri ve ses terapileri oldukça etkilidir. Sinirin tamamen kopmuş olduğu durumlarda da ses terapisi gibi teknikler uygulanır. Bunun yanında, tiroplasti adı verilen ameliyatlar ve lazer ameliyatlarıyla, her iki taraflı ses teli felci varsa, ses tellerinin nefes alma ve ses fonksiyonları yerine getirilebilir.
Prof. Dr. İsmail Koçak
Kulak Burun Boğaz Uzmanı
Prof. Dr. İsmail Koçak, ses bozuklukları ve vokoloji konusunda uzmanlaşmış bir kulak burun boğaz (KBB) doktoru, biyomedikal mühendis ve homeopattır.
Aslen bir müzisyen olan Dr. Koçak, 1993 yılından beri ses tedavisi yapmaktadır. Çok yönlü geçmişi sayesinde profesyonel ses tedavisi ve vokal performans sanatları tıbbı alanında uzmanlaşmıştır. Bugüne kadar ses estetiği ve doku koruma alanında kullanılan üç önemli cerrahi tekniğin mucidi olmuştur. “Ses sihirbazı” olarak anılan Dr. Koçak, ülkesinin Eurovision ekiplerinin vokal sağlığıyla da ilgilenmektedir.