Gebelikte Tarama Testleri

Gebelikte tarama testleri denildiğinde akla ikili test, üçlü test, dörtlü test ve son yıllarda giderek popüler hale gelen non-invaziv prenatal tarama testleri gelmektedir. Artık toplumda da bu testler hakkında önemli bir farkındalık oluşmuş durumdadır. İkili test nedir, üçlü test ne işe yarar, dörtlü test var mıdır gibi sorular anne adaylarının sıkça merak ettiği konulardır. Tarama testleri, aslında tüm gebelere önerilen ve temel amacı bebeğin sağlığı hakkında bilgi vermek olan testlerdir. Bu testlerin hangi haftalarda yapıldığı, saplama oranları, artı ve eksi yönleri konusunda hastalara bilgi verilmesi oldukça önemlidir.

Tarama Testleri Nasıl Yapılır?

Tarama testleri farklı yöntemlerle yapılabilmektedir. Bunlardan bazıları yalnızca ultrasonla, bazıları hem ultrason hem de anne kanından alınan örneklerle, bazıları ise yalnızca anne kanıyla gerçekleştirilmektedir. İkili test, üçlü test, dörtlü test ve non-invaziv prenatal testler bu kapsamda değerlendirilir.

İkili test, adını laboratuvarda değerlendirilen iki belirteçten alır. Bu test gebeliğin 11–14. haftaları arasında yapılır. Ultrason ile belirli ölçümler alınır, anneye ait klinik veriler sisteme girilir ve kan belirteçleri değerlendirilir. Tüm bu veriler bir araya getirilerek Down sendromu başta olmak üzere bazı kromozom hastalıkları açısından risk oranı hesaplanır. Üçlü ve dörtlü testlerde ise ultrason kullanılmaz, yalnızca anne kanında belirli biyokimyasal belirteçler değerlendirilir ve annenin klinik özellikleriyle birlikte risk oranı verilir.

Tarama Testlerinin Amacı

Tüm bu testlerin amacı en sık görülen kromozom hastalıklarından biri olan Down sendromu başta olmak üzere, Trizomi 13 ve Trizomi 18 gibi genetik hastalıkların riskini belirlemektir. Aileye bebeğin bu hastalıklardan birine sahip olma ihtimali bir oran şeklinde sunulur. Ancak bu testler tanı koymaz, yalnızca risk belirler.

Tarama Testinde Yüksek Risk Çıkarsa

Tarama testlerinde yüksek risk saptandığında, bir sonraki aşamada tanı testlerine başvurulmaktadır. Bu testler, doğrudan hastalık var mı yok mu sorusuna yanıt verir. Ancak girişimsel işlemler oldukları için düşük de olsa gebelik kaybı riski taşırlar. Amniyosentez, CVS ve kordosentez bu tanı testleri arasında yer alır. Bu nedenle doğrudan tüm gebelere tanı testi yapılmaz, yalnızca tarama testlerinde risk saptanan gebeler yönlendirilir.

Non-İnvaziv Prenatal Testlerin Yeri

Son yıllarda klinik pratiğe giren non-invaziv prenatal testler, Down sendromu saptama oranı açısından oldukça yüksek güvenilirliğe sahiptir. Bu testler anne kanından alınan örneklerle yapılır ve girişimsel değildir. Ancak maliyetleri yüksek olduğundan henüz ilk basamak tarama testi olarak yaygınlaşmamıştır. Daha çok ikili testte orta risk çıkan gebelerde veya ultrason bulguları nedeniyle şüphe duyulduğunda kullanılmaktadır. Aile talep ederse birinci tarama testi olarak da uygulanabilir.