Prostat Kanserinde FOKAL Tedavi

Prostat Kanserinde FOKAL Tedavi Nedir?

Prostat kanseri genellikle yavaş seyirli bir hastalık olduğu için tedavinin etkinliğinin değerlendirilmesi uzun yıllar süren takip gerektirir. Görece yeni bir tedavi yaklaşımı olan fokal tedavi, Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’nde uzun süredir pek çok merkezde uygulanmasına rağmen kılavuzlarda hâlâ standart tedavi olarak kabul edilmemektedir. Ancak Avrupa Üroloji Derneği, 2024 yılında fokal tedavileri deneysel sınıftan çıkarıp araştırma çalışmaları kapsamında uygulanabilir kategoriye almıştır. Bu, fokal tedaviler açısından önemli bir gelişmedir.

FOKAL Tedavide Kullanılan Teknolojiler

Farklı teknolojiler fokal tedavide kullanılabilir. Geçmişte yüksek yoğunluklu ultrason dalgalarına dayanan HIFU teknolojisi ile prostat kanser odakları yüksek ısı ile yok edilmekteydi. Günümüzde ise geri dönüşümsüz elektroporasyon (IRE) adlı daha yeni bir teknik giderek öne çıkmaktadır. IRE, yan etkileri açısından HIFU ve dondurma tedavilerine göre daha güvenli bir seçenek sunar.

FOKAL Tedavinin Amacı ve Avantajları

Fokal tedavi, prostatın içindeki kanser odağını hedef alarak yalnızca bu bölgeyi tedavi etmeyi ve prostatın diğer sağlıklı dokularını korumayı amaçlar. En önemli avantajı sertleşme sorunu ve idrar kaçırma gibi yan etkilerin çok düşük oranda görülmesi, hatta bazı hastalarda hiç yaşanmamasıdır. Bu nedenle doğru hastalarda son derece değerli bir tedavi yaklaşımıdır.

Doğru Hasta Seçimi

Fokal tedavinin başarısı büyük ölçüde doğru hasta seçimine bağlıdır. Uygun hastalar genellikle prostat içinde tek bir bölgede yer alan, MR ile net olarak görülebilen ve patolojik olarak saldırgan olmayan tümörlere sahip kişilerdir.

IRE (Geri Dönüşümsüz Elektroporasyon) Teknolojisi

IRE, “irreversible electroporation” ifadesinin kısaltmasıdır ve Türkçesi geri dönüşümsüz elektroporasyondur. Bu teknikte ısı veya soğuk kullanılmaz; termal etki olmadığı için yalnızca kanserli dokular tahrip edilirken sağlam prostat dokusu, idrar yolları, mesane boynu, ejakülasyon kanalları ve prostat çevresindeki sinir ve damarlar korunur. Bu koruyucu özellik sayesinde IRE, prostatın içindeki kanserli dokuya güvenle uygulanabilir.

IRE Tedavisinin Etki Mekanizması

Hücre zarına düşük enerjili doğru akım uygulandığında bir elektrik alanı oluşur ve hücre zarlarında nanometrik boyutta delikler açılır. Bu delikler kapanmazsa geçirgenlik kalıcı olur ve hücre ölür. İşte bu kalıcı geçirgenliğin oluşturulmasına geri dönüşümsüz elektroporasyon denir. Bu mekanizma sayesinde kanser hücreleri kontrollü şekilde ortadan kaldırılır.

Uygulama Süreci

IRE işlemi anestezi altında yapılır. Üç adet iğne elektrot, gerçek zamanlı ultrason rehberliğinde prostat içindeki hastalıklı alanın çevresine yerleştirilir. Özel bir cihaz aracılığıyla hastaya uygun şekilde planlanan akım uygulanır. İşlem yaklaşık bir saat sürer ve işlem sonrasında hasta birkaç gün idrar sondası taşır.

IRE ve HIFU Karşılaştırması

IRE ve HIFU çalışmalarını inceleyen bilimsel derlemeler, IRE’nin hem etkinlik hem de güvenlik açısından HIFU’ya üstün olduğunu ortaya koymuştur. Bu nedenle güncel odaklı tedavi seçenekleri arasında IRE giderek daha fazla öne çıkmaktadır.